Suça Sürüklenen Çocuk Ne Demek

Suça sürüklenen çocuk Türk Ceza Kanunu veya diğer özel yasalarda suç olarak tanımlanmış fiilleri işleyen ve 18 yaşından küçük bireyler için kullanılan bir tabirdir.

Türk Ceza Kanunumuz, 4271 sayılı Medeni Kanun, hatta çocuk haklarının kullanılmasına dair uluslar arası sözleşmelerde yapılan ortak bir tanıma göre; On sekiz yaşından küçükler “çocuk” olarak kabul edilirler. Suça sürüklenen çocuk TCK’da düzenlenmiş suçlar için özel yargılama usullerine tabidir. Buna göre suça sürüklenen çocuk cezası da değişiklik gösterir. Cezanın belirlenmesinde ayrıca bir kanun hükmü yoktur. Ancak yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğimiz yaş aralıklarına göre suça sürüklenen çocuk hakkında ceza indirimi yapılmaktadır.

Suça Sürüklenen Çocuk Nedir

En sıka şekilde “reşit olmayanların suçluluğu” şeklinde tanımlamamız mümkündür. Ayrıca herhangi bir suçun mağduru veya şüphelisi olabilecek kişiler için “Çocuk Koruma Kanunu” düzenlenmiştir. Çocuk Koruma Kanununda ise daha detaylı bir tanım yapılmıştır. 5395 sayılı yasada suça sürüklenen çocuk nedir sorusuna yanıt verilmiştir.

            “Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirlerine karar verilen çocuk”

Suça Sürüklenen Çocuk TCK Md. 31

Çocuklar hakkında yapılacak soruşturma ve yargılamaların yapılacağı usuller TCK 31 maddesinde ve 5395 sayılı yasada düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunumuzun 31. Maddesinde yer alan hükümlere göre; Suça sürüklenen çocuk cezası için belirli yaş grupları belirlenmiştir.

Suça Sürüklenen Çocuk Cezası

12 yaşını doldurmamış çocuk; TCK 31/1 maddesine göre on iki yaşını tamamlamamış çocukların ceza sorumlulukları yoktur. On iki yaşından küçük çocuklar için, ceza soruşturması yapılmaz. Buna rağmen 12 yaşından küçük çocuklar için güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

12 – 15 yaş arasındaki çocuk; Türk Ceza Kanununun 31/2 maddesine göre; on iki yaşını tamamlamasına rağmen 15 yaşını tamamlamamış çocuklar için ceza soruşturması ve ceza kovuşturması yapılar. Ancak aşağıdaki şekillerde ceza indirimi yapılır.

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında, on beş yıla kadar,
• Müebbet hapis cezalarında 9 ile 11 yıla kadar,
• Diğer hapis cezalarında ise 1/2 oranında ceza indirimi yapılır.

Yapılan tıbbı muayene sonucu; 12 – 15 yaş grubundaki çocuğun işlemiş olduğu fiilin hukuki açıdan anlam ve sonucunu kavrayamaması ya da davranışlarını yönlendirme yeteneğinin gelişmemiş olması halinde yine hakkında ceza kovuşturması yapılmamasına karşın güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

15 – 18 yaş aralığındaki çocuklar; Ceza Kanunumuzda yapılan bir başka ayrım ise 15 ile 18 yaş arasındaki çocuklardır. Bu yaş grubundaki çocuklarda da ceza indirimi yapılır.

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren hallerde,, 18 – 24 yıl arasında hapis
• Müebbet hapis cezası gerektiren hallerde 12 – 15 yıl arasında hapis
• Diğer hapis cezalarında ise çocuk hakkında verilecek olan 1/3 oranında indirilir.

Suça sürüklenen çocuk TCK kapsamında hukuki statüsünün belirlenebilmesi için yukarıda belirtmiş olduğumuz psikolojik muayenesinin yapılması zorunludur. Aksi takdirde Bölge Adliye Mahkemeleri ile Yargıtay ilgili ceza mahkemeleri tarafından bu husus bozma nedeni yapılabilmektedir.

Suça Sürüklenen Çocuk Yargıtay Kararları

SSÇ hakkında cinsel saldırı suçunu işlediği iddiası ile açılan davanın yapılan yargılaması sonucunda SSÇ’nin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (5237 sayılı Kanun) 102/1,1. cümle, 102/3-d, 35/2 ve 62. maddeleri uyarınca 3 yıl 4 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına dair verilen kararın SSÇ müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 9. Ceza Dairesi 05.10.2021 tarihli ve 2021/16800 Esas, 2021/8167 Karar sayılı ilamı ile “Suça sürüklenen çocuğun babası Ali’nin, soruşturma evresindeki ifadesinde oğlunun bipolar duygulanım ve davranış bozukluğu hastası olup, Samsun’da tedavi gördüğünü belirtmesi ve dosyada mevcut Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Sağlık Kurulunca düzenlenen 06.04.2016 tarihli raporun içeriği itibarıyla yetersiz olduğunun anlaşılması karşısında, 

Suça sürüklenen çocuğun daha önce gördüğü tedaviye ilişkin tıbbi evrakın ilgili hastaneden getirilerek olay tarihinde işlediği cinsel saldırı suçuyla ilgili fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayıp algılayamadığı, davranışlarını yönlendirme yeteneğinin gelişip gelişmediği ve mevcut haliyle hakkında 5237 sayılı TCK’nın 32/1 veya 32/2 maddelerinin tatbiki gerekip gerekmediği hususlarında rapor alındıktan sonra hukuki durumun tayin ve takdiri gerekirken eksik araştırma ile karar verilmesi” gerekçesi ile anılan kararın bozulmasına karar vermiştir. (Yargıtay 9. Ceza Dairesi – 02.05.2024 tarih, 2023/9559 esas ile 2024/3936 sayılı kararı)

Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 2024/3936 sayılı kararından da anlaşılacağı üzere suça sürüklenen çocuk hakkında bu konuda uzman hekim görüşü alınmadan yapılan ceza tayinleri bozma nedeni yapılmıştır.

Suça Sürüklenen Çocuklar İçin Güvenlik Tedbirleri

Suça sürüklenen çocuğun 12 yaşından küçük olması veya 12 ile 15 yaş grubu arasında bulunmasına rağmen üzerine atılı suçun hukuki anlam ve sonuçlarını kavrayamaması durumunda güvenlik tedbirleri uygulanır.

TCK 31/1 ve TCK 31/2 maddeleri gereğince suça sürüklenen çocuk hakkında uygulanabilecek güvenlik ve koruma tedbirleri 5395 sayılı “Çocuk Koruma Kanununun” 5 maddesinde sıralanmıştır. Bu güvenlik tedbirleri fiilin ağırlığı göz önüne alınarak mahkeme (Çocuk Mahkemesi – Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi) tarafından takdir edilmektedir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Danışmanlık Tedbiri

5395 sayılı yasanın 5/1-a maddesi gereğince uygulanacak güvenlik tedbirleri arasında “danışmanlık tedbiri” yer alır. Daha çok çocukların bakımından sorumlu kişilere verilen eğitimleri içerir. Özellikle çocukların gelişimi sırasındaki sorunlar ile çocukların eğitimi konularında bilgilendirmeler yapılır.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanacak Eğitim Tedbirleri

5395 sayılı kanunun 5/1-b maddesinde ise eğitim tedbirlerine yer verilmiştir. Bu eğitimler yatılı ya da gündüz eğitim olabilmektedir. Bunun dışında suça sürüklenen çocuğun topluma kazandırılması ve meslek edinmesi için meslek veya sanat kurslarına devam etmesine karar verilebilir. Bunun dışında yine meslek edindirmek amacı ile kamu veya özel sektörde çalıştırılmasına karar verilebilecektir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Bakim Tedbiri

Genellikle çocuğun akım ve gözetim yükümlülüğüne sahip kişilerin bu görevlerini yerine getirememesi durumlarında uygulanan bir tedbirdir. Bu bakım tedbiri çocuğun özel ya da kamu kurumlarına ait bakım yurtlarına yerleştirilmesi şeklinde olabileceği gibi koruyucu aile yanına yerleştirilmesi şeklinde de olabilmektedir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanacak Sağlık Tedbirleri

Çocuğun fiziksel veya ruhsal açıdan tedavisi amacı ile uygulanan bir tedbirdir. Mahkeme tarafından çocuğun rehabilitasyon veya tıbbi bakıma ihtiyacı olduğu kanaatine varılması halinde bu yönde bir karar verilir. Ayrıca bu tedavi tedbirleri “bağımlılık” yapan maddeleri kullanan çocuklar içinde uygulanabilir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Barınma Tedbiri

Son olarak düzenlenen çocuklar için güvenlik tedbiri 5395 sayılı yasanın 5/1-e maddesinde barınma tedbiri olarak yer almaktadır. Barınma imkanı bulunmayan çocuklu kişilere veya hamile kadınlara yönelik uygulanan bir güvenlik tedbiridir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Güvenlik Tedbirlerinin Alınması

Suça sürüklenen çocuk hakkında güvenlik tedbiri alınması gereken çocuklardan olup olmadığı konusunda mahkeme talep olmaksızın re’sen karar verir. Bu konuda genellikle duruşma açılmaksızın karar verilir. Mahkeme hakimi veya mahkeme heyeti tarafından çocuk hakkında uygulanacak güvenlik tedbirleri konusunda karar vermek için gerektiğinde duruşma açılmasına da karar verebilir.

Hakkında uygulanacak güvenlik tedbiri kararına karşı itiraz kanun yolu açıktır. Güvenlik tedbirlerine karşı yapılacak itirazlar kararı veren mahkemeye en yakın olan çocuk mahkemesince incelenerek karara bağlanır.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Yapılacak Soruşturma Usulü

Çocuklar hakkında yapılacak soruşturmaların usulünce yapılabilmesi için her Cumhuriyet Başsavcılığı bünyesinde “Çocuk Suçları Soruşturma Bürosu” oluşturulmuştur. Soruşturma aşamasında ifade alma sırasında zorunlu müdafii bulundurabileceği gibi sosyal çalışmacı veya pedagog da bulundurabilmektedir. Cumhuriyet Savcısı gerek görmesi halinde soruşturma aşamasında da suça sürüklenen çocuk hakkında güvenlik tedbirlerinin uygulanmasını mahkemeden talep edebilir.

Çocuklar hakkında kolluk kuvvetleri tarafından yapılacak olan işlemlerde de yine ayrı birimler oluşturulmuştur.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Tutuklama Tedbiri

Yine 5395 sayılı yasa ile suça sürüklenen çocuklar hakkında uygulanacak tutuklama tedbirleri hakkında düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre; 15 yaşından küçük çocuklar için tutuklama tedbiri uygulanabilmesi için ceza üst sınırı beş yıldan fazla olması gerekir. Ceza üst sınırı beş yıldan fazla olmayan suçlar için suça sürüklenen çocuk hakkında tutuklama tedbiri uygulanamamaktadır.

Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanması

Suça sürüklenen çocuk hakkında yapılacak soruşturma işlemlerinde olduğu gibi yargılama işlemleri de ayrı usul ve esaslara göre yürütülmektedir. Haklarında suç isnadında bulunulan çocuklar için yapılacak olan yargılamalarda “çocuk mahkemesi” ve “çocuk ağır ceza mahkemesi” her il merkezinde bulunan adliyelerde yeteri kadar oluşturulmuştur.

Çocuk mahkemeleri tek hakimli olup günümüz Asliye Ceza Mahkemesinde görülen davalarda görevlidirler. Tek farkı ise çocuk mahkemelerinde Cumhuriyet Savcısı yargılama aşamasında bulunmamaktadır.

Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri ise diğer davalarda olduğu gibi Ağır Ceza Mahkemelerinin görev alanına giren suçlarda kovuşturma aşamasında görevlidirler.

Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanabilecek Adli Kontrol Kararları

Şüphelinin veya sanığın 18 yaşından küçük olması diğer bir ifade ile ceza hukuku açısından suça sürüklenen çocuk olması hakkında adli kontrol kararı uygulanmasına engel değildir.

Ancak diğer sanık ve şüpheliler hakkında uygulanacak adli kontrol kararlarına nazaran farklı uygulamalar düzenlenmiştir. Buna göre;

• Belirlenecek çevre dışına çıkmamak
• Mahkeme tarafından belirlenen yerlere gidememek
• Belirlenen kişi ve kuruluşlar ile ilişki kuramamak

Suça sürüklenen çocuğun yukarıda belirtilen adli kontrol kararlarına uymaması halinde bu kararların tutuklama kararına dönüşmesi mümkündür.

17 Yaşındaki Suça Sürüklenen Çocuğun Cezası

17 yaşındaki suça sürüklenen çocuğun cezası yine üzerine atılı suçun karşılık gelmiş olduğu TCK’nın veya diğer yaların öngörmüş olduğu ceza miktarıdır. Ancak TCK 31 maddesinde belirtilen yaş gruplarına göre 17 yaşındaki suça sürüklenen çocuğun cezasında indirim yapılmaktadır.

Müebbet hapis cezalarında 18 – 24 yıl, müebbet hapis cezalarında ise 12 – 15 yıllara arasında hapis cezası verilmektedir. Diğer suçlarda ise TCK’nın ilgili maddelerine göre verilecek olan ceza 1/3 oranında indirilir.

Suça Sürüklenen Çocuk Müdafii

Suça sürüklenen çocuk müdafii genellikle zorunlu müdafii olarak değerlendirilir. Şüpheli veya sanığın müdafii seçecek durumda olmaması veya 18 yaşından küçük olması halinde soruşturma aşamasında ve ayrıca kovuşturma aşamasında ifade alınması sırasında ve duruşmalarda müdafii bulundurulması zorunludur. Aynı zamanda gerektiğinde mahkeme veya Cumhuriyet savcılığınca alınacak olan ifadelerde sosyal çalışmacının hazır bulundurulmasına karar verilebilir.

Suça Sürüklenen Çocuk Hırsızlık

Suça sürüklenen çocuk hırsızlık suçlaması ile yargılanması Çocuk Mahkemelerince yapılmaktadır. Yukarıda belirmiş olduğumuz yaş aralıklarına göre çocuk hakkında verilecek olan ceza yarı oranında veya 1/3 oranında indirilebilmektedir.

Suça Sürüklenen Çocuk Kaç Yaş İçin Uygulanır

18 yaş altında kişilere bir suç isnadı bulunması suça sürüklenen çocuklar hakkında uygulanacak usul ve esaslara tabidir. Ancak TCK 31 maddesi uyarınca 18 yaşından küçük çocuklar içinde ayrım yapılmıştır. Buna gör 12 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında soruşturma yapılmamasına rağmen güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

Buna karşın 12 – 15 yaş aralıkları ile 15 – 18 yaş aralıklarındaki çocuklar için yapılacak yargılamalar sonucunda haklarında verilecek olan cezalar yarı oranında ve 1/3 oranında indirilir.

Suça Sürüklenen Çocuğun İfadesini Kim Alır?

Suça sürüklenen çocuk hakkında yapılacak olan soruşturma ve kovuşturmalar farklı usul ve esaslara tabidir. Her ilde bulunan Cumhuriyet Savcılıklarında ayrıca “çocuk suçları soruşturma büroları” oluşturulur. Genellikle suça sürüklenen çocukların ifadeleri buralarda görevli Cumhuriyet Savcıları tarafından müdafii ve sosyal çalışmacı huzurunda alınmaktadır.

Suça Sürüklenen Çocuk Ceza Alır Mı?

Sadece 12 yaşını doldurmamış kişiler çocuklar hakkında cezalandırma yoluna gidilmez. Ancak yine de yargılamaları yapılarak haklarında mahkemenin takdir edeceği güvenlik tedbirleri uygulanır. 12 yaşından büyük ve 18 yaşından küçük çocukların üzerine atılı suçlamadan dolayı yapılan yargılama sonucunda ceza almalarının önünde bir engel yoktur.

Suça Sürüklenen Çocuk Sicile İşler Mi?

Suça sürüklenen çocuk hakkında yapılacak yargılamalar sonucunda herhangi bir hapis cezası veya adli para cezası verilmesi halinde bu durumlar yine diğer şüpheli ve sanıklara ait adli sicil kayıtlarında olduğu gibi suça sürüklenen çocuğun adli sicil kaydında da görüntülenebilmektedir.