Adli Kontrol Kararına İtiraz Dilekçesi (CMK 109)

Adli kontrol kararı Ceza Muhakemesi Kanunu 109 maddesinde düzenlenmiştir. Genellikle CMK 100 maddesinde yer alan tutuklama nedenlerinin varlığı halinde uygulanan alternatif bir güvenlik önlemedir. Adli Kontrol kararına itiraz için uygulanan prosedürlerde, tutuklama kararına itiraz ile benzerlik gösterir. Olayın oluş şekli suçun niteliği veya adli kontrol kararının türüne göre hazırlanacak adli kontrol kararına itiraz dilekçesi değişiklik gösterebilir. Adli kontrol kararına itiraz için izlenecek hukuki yollar hakkında bilgi edindikten sonra yazımızın sonunda ekleyeceğimiz adli kontrol kararına itiraz dilekçesi üzerinde gerekli uyarlamaları yapabilirsiniz.

Table of Contents

Adli Kontrol Kararı Nedir?

Adli kontrol kararı şüpheli veya sanık hakkında tutuklama sebepleri olmasına rağmen, tutuklama tedbirlerinin yerine uygulanan bir güvenlik tedbiridir.

Tutuklama kararları ile en önemli farkı şüphelinin adli kontrol kararlarında ceza infaz kurumlarına (ceza evi) sevki yapılmamasıdır. Adli kontrol kararları genellikle belirlenen gün ve saatlerde imza atmak veya yurt dışına çıkış yasağı şeklindedir. Bunların haricinde mahkeme tarafından takdir edilebilecek diğer adli kontrol kararları CMK 109 maddesinde yer alır. Mahkeme tarafından verilecek bu yöndeki bütün kararlara karşı adli kontrol kararına itiraz dilekçesi ile itiraz etme hakkı vardır.

Hangi Adli Kontrol Kararlarına İtiraz Edilebilir

Bütün adli kontrol kararlarına ilgililerin itiraz hakkı vardır. CMK 109 ve devamı maddelerinde düzenlenen adli kontrol kararları ise aşağıdaki gibidir.

Yurt dışına çıkış yasağı
Mahkeme tarafından takdir edilecek sürelerde ilgili mercilere başvurmak
Mesleki bilgilerine uygun eğitimlere devam etmek
Belirli taşıt veya araçların kullanılmasının yasaklanması
Sanık / şüphelinin ekonomik durumu göz önüne alınarak güvence miktarı yatırılmasına hükmetmek
Ruhsatlı olsa dahi silah taşımamak ve bulundurmamak, gerektiğinde bu silahları adli emanete teslim etmek
İkamet konutunu terk etmemek (ev hapsi)
Belirli yerleşim bölgesini terk etmemek
Belirlenen yerele ve bölgelere gitmemek

Mahkeme tarafından yukarıda belirtilen adli kontrol kararlarından bir veya bir kaçı yönünde karar verilmesi mümkündür. Örneğin şüpheli / sanık hakkında yurt dışına çıkış yasağı ile birlikte aynı zamanda CMK 109/3-b maddesinde yer alan belirli sürelerde imza atılmasına da hükmedilmesi mümkündür. Bu konuda takdir mahkemeye hakimine bırakılmıştır.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Süresi

Tutuklama kararlarında olduğu gibi adli kontrol kararına itiraz süresi 7 gündür. Bu süre içerisinde sanık, şüpheli, eşi veya vekili tarafından usulünce hazırlanacak adli kontrol kararına itiraz dilekçesi ile itiraz edilmesi gerekir. Soruşturma veya yargılama aşamasında delillerin değişmesi, mevcut yeni delillerin ortaya çıkması gibi durumlarda her zaman adli kontrol kararının kaldırılması da talep edilebilir.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Nereye Yapılır?

Adli kontrol kararına itiraz soruşturma aşamasında, nöbetçi sulh ceza hakimliğine yapılır. Yargılama yani kovuşturma aşamasında ise yargılamanın yapıldığı mahkemeye hitaben yazılacak adli kontrol kararına itiraz dilekçesi ile yapılır.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Sonunda Nasıl Bir Karar Verilir?

Adli kontrol kararına itiraz veya adli kontrol kararının kaldırılması talepleri halinde itiraz dilekçesinde belirtilen hususlarda Cumhuriyet Savcısının görüşü alındıktan sonra karar verilir. Karar itirazın mahiyetine ve mevcut delil durumuna göre, adli kontrol kararının kaldırılması veya itirazın redde şeklindedir. Adli kontrol kararına itirazın reddine karar verilmesi durumunda daha önce verilen adli kontrol kararları aynen geçerliliğini sürdürür.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Dilekçesi Kaç Gün İçinde İncelenir

Mahkeme kararlarına itiraz konusunda tam bir süre düzenlenmemiştir. Ancak CMK 111/1 maddesinde “adli kontrol kararlarının kaldırılması” taleplerinin 5 gün içinde incelenerek karar verilmesi gerektiği yönünde bir düzenleme vardır. Bu nedenle adli kontrol kararına itiraz halinde görevli mahkeme tarafından 5 gün içerisinde incelenerek karara bağlanır.

Adli Kontrol Kararları Cezadan Mahsup Edilir Mi?

Bütün adli kontrol kararlarının cezadan mahsup edilmesi mümkün değildir. Sadece CMK 74 maddesinde belirtilen “gözlem altına alma” durumları, yargılama sonunda alınacak cezalardan mahsup edilir. Ayrıca CMK 109/3-j maddesinde yer alan ve genellikle ev hapsi olarak bilinen adli kontrol kararları halinde konutta geçen her iki gün verilecek olan hapis cezasından bir gün olarak mahsup edilir. Diğer adli kontrol kararları herhangi bir şekilde cezadan mahsup edilememektedir.

Adli Kontrol Kararına İtirazlarda Avukat Zorunlu Mudur?

Ceza yargılamaları, hukuk mahkemeleri veya icra takipleri fark etmeksizin bütün adli işlemlerde avukat zorunluluğu yoktur. Bunun tek istisnası şüpheli / sanığın üzerine atılı suçların ceza üst sınırı 10 yıldan fazla olmasıdır. Diğer bir ifade ile yargılamanın Ağır Ceza Mahkemelerinde yapıldığı durumlardır. Bu durumlarda ve şüphelinin / sanığın çocuk olması durumunda Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca baro tarafından müdafii atanmaktadır. Adli kontrol kararına itiraz için hukuki destek alınması ilgilinin yararına olacaktır. Ancak bu konuda herhangi bir zorunluluk yoktur.

Adli Kontrol Kararı İle Serbest Kalan Kişi Tutuklanır Mı?

Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi adli kontrol kararları ile şüpheli veya sanığı bir takım yükümlülükler yüklenir. Bu yükümlülüklere aykırılık durumunda daha önce verilen adli kontrol kararının tutuklama kararına dönüşmesi mümkündür.

Bunun dışında soruşturma veya yargılama sırasında delillerin veya suç vasfının ya da şüphelinin hukuki durumunun değişmesi halinde adli kontrol kararının tutuklama kararına dönüşmesi mümkündür.

Örneğin ağırlaşmış kasten yaralama suçundan dolayı hakkında adli kontrol kararı verildikten sonra ilgilinin bu yaralanmaya bağlı olarak ölmesi halinde daha önce verilen adli kontrol kararının tutuklama kararına dönüşmesi kuvvetle mümkündür.

Adli Kontrol Kararı Sicile İşler Mi?

Tutuklama kararı veya adli kontrol kararları bir çeşit güvenlik tedbiridir. Her ne kadar kararlar mahkeme tarafından alınmakta ise de; Kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı niteliğinde değildir. Bu nedenle adli kontrol kararlarına ilişkin kişinin adli sicil belgesinde (sabıka kaydı) bu konuda bir bilgi yer almaz.

Her ne kadar adli kontrol kararları kişinin hürriyetini kısmen de olsa sınırlayacak kararlar olsa da; Yapılan soruşturma veya kovuşturma sonunda kişinin suçsuz olduğu veya suçun unsurları oluşmamasına bağlı olarak cezalandırma yoluna gidilmemesi mümkün olabilmektedir.

Adli Kontrol Kararında Elektronik Kelepçe Takılır Mı?

Adli kontrol kararları gereği ilgiliye elektronik kelepçe takılmasının önünde bir engel yoktur. Genellikle belirli bölgelere gitmesi yasaklanan, belirli bölgeleri terk etmemesi veya ev hapsi durumlarında elektronik kelepçe uygulaması sık başvurulan bir yoldur. Ayrıca sanık / şüpheli hakkındaki uygulanan elektronik kelepçenin herhangi bir şekilde devre dışı bırakılması adli kontrol kararının tutuklama kararına dönüşmesine sebebiyet verecektir.

Adli Kontrol Kararı Hangi Şartlarda Kalkar

Adli kontrol kararları genellikle şüpheli, sanık veya müdafi tarafından yapılacak adli kontrol kararına itiraz ile kaldırılır. Bunun için şüphelinin hukuki durumunun değişik değişmediği mevcut delil durumu ve şüpheli / sanığın kaçma ihtimali göz önüne alınır. Ayrıca CMK 110/A maddesinde belirtilen adli kontrol sürelerinin dolması ile adli kontrol kararları kalkar.

Son olarak soruşturma aşamasında şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi, yargılama aşamasında düşme veya beraat kararları ile hüküm kurularak hükmün kesinleşmesi halinde adli kontrol kararları kalkar.

Adli Kontrol Süresi Ne Kadardır?

Adli kontrol süresi konusunda gerekli düzenlemeler CMK 110/A maddesinde yapılmıştır. Buna göre;

Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanı dışında kalan (Asliye Ceza Mahkemesi) yargılamalarda adli kontrol süresi 2 (iki) yıldır. Soruşturmanın veya kovuşturmanın seyrine göre 1 yıl daha uzatılması mümkündür.
Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına giren durumlarda ise adli kontrol süreleri 3 yıldır. Yine gerekli görülmesi halinde bu süre 3 yıl daha uzatılabilmektedir. Ayrıca TCK’da düzenlenmiş daha çok katalog suçlar olarak bilinen suçlarda ise bu süre 4 yıl daha uzatılabilir.
Sanığın veya şüphelinin çocuk olması durumunda bu süreler 1/2 (yarı oranında) uygulanır.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz sürelere ilişkin bilgilendirmelere ilave olarak adli kontrol kararına itiraz edilmemiş olmasına rağmen bu kararlar 4 aylık süreler içerisinde kararı veren mahkeme tarafından re’sen tekrar gözden geçirilmektedir. Bu gözden geçirme sırasında adli kontrol kararına itiraz dilekçesi sunulmamış olmasına rağmen mahkeme takdirini adli kontrol kararının kaldırılması veya adli kontrol kararının tutuklama kararına dönüşmesi şeklinde farklı bir karar verebilecektir.

Savcı Adli Kontrol Kararını Kaldırabilir Mi?

Soruşturma aşamasında şüpheli hakkında adli kontrol kararı alınması talebinde Cumhuriyet Savcısı bulunur. Ancak adli kontrol kararının alınması Cumhuriyet Savcısının görev tanımı içerisinde olmadığı gibi adli kontrol kararının kaldırılması da Cumhuriyet Savcısının görev alanı içerisinde değildir.

Buna karşın soruşturma aşamasında veya yargılama aşamasında adli kontrol kararına itiraz veya adli kontrol kararının kaldırılması taleplerinde Cumhuriyet Savcısının görüşü alınmaktadır.

Adli Kontrol Şartı İle Serbest Kalmak Nedir?

Adli kontrol şartı ile serbest kalmak kişi hakkında CMK 109 maddesinin uygulanması anlamına gelir. Adli kontrol artı ile serbest kalan kişiler hakkında mahkeme kararı doğrultusunda Cumhuriyet Savcısı tarafından kararın niteliğine uygulanacak gerekli önemler ve bildirimler yapılarak adli kontrol kararının uygulama aşamasına geçilir.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Edilmemesi

Kural olarak adli kontrol kararları verildiği andan itibaren uygulanmaya başlar. İlgilinin adli kontrol kararına itiraz etmesi kararın uygulanmasına engel değildir. Ancak adli kontrol kararına itiraz sonucu bu itirazın kabul görmesi halinde bu kararlar kaldırılabilecektir.

Yargılama Aşamasında Adli Kontrol Kararına İtiraz Dilekçesi Örneği

NÖBETÇİ SULH CEZA HÂKİMLİĞİNE

Şüpheli / Sanık / Suça Sürüklenen Çocuk:

Tc Kimlik No:

Adres :

Müdafii :

Adli Kontrol Kararı D.İş No:

Adli Kontrol Karar Tarihi:

AÇIKLAMALAR :

… Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararı ile hakkımda … şeklinde adli kontrol kararı verilmiştir.

Üzerime atılı suçu kabul etmemekle birlikte tutuklama / adli kontrol kararı şartları oluşmamıştır. Mahkeme tarafından verilen adli kontrol kararı usul ve esasa aykırıdır.

Sabit bir ikamet sahibi olmam, aktif olarak … iş yerinde çalışıyor olmam ve delilleri yok etme veya kaçma şüphemin bulunmaması gibi durumlar göz önüne alınarak hakkımda verilen adli kontrol kararının kaldırılmasını arz ve talep ederim. (Tarih)

ŞÜPHELİ / SANIK

İmza

Soruşturma Aşamasında Adli Kontrol Kararına İtiraz Dilekçesi

… NÖBETÇİ SULH CEZA MAHKEMESİNE

Gönderilmek Üzere

… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

Soruşturma No:

Şüpheli :

Tc Kimlik No:

Adres :

Suç :

Adli Kontrol Kararı: … Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararı

Açıklamalar :

Cumhuriyet Başsavcılığınızın … soruşturma numarası ile hakkımda … suçundan dolayı soruşturma yapılmaktadır.

Soruşturma aşamasında … Sulh Ceza Hakimliğinin … tarih ve … sayılı kararı ile hakkımda … şeklinde adli kontrol kararı verilmiştir.

Hakkımda yapılan soruşturmadan dolayı delilleri yok etme ve karartma şüphem olmadığı gibi sabit bir ikamet adresine sahip olup kaçma şüphem yoktur. Üzerime atılı suçun ceza üst sınırları da dikkate alınarak hakkımda verilen adli kontrol kararının kaldırılmasını arz ve talep ederim. (Tarih)

ŞÜPHELİ