Darbeye Teşebbüs Suçu Nedir?

Anayasal düzenin işleyişine karşı ya da anayasal düzene karşı işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu’nda maddeler halinde tanzim edilmiştir. Bu maddeler anayasayı ihlal suçu, yasama organına karşı suçlar ve hükümete karşı suçlar şeklinde 3 ana başlığa ayrılmaktadır. 

Darbeye teşebbüs suçu ve darbe teşebbüsü nedeniyle tutuklanan kişiler de TCK’nın alakalı maddelerine göre cebir ve tehdit kullanılarak darbe yapma girişimi oldukları şüphesiyle haklarında yasal işlem yapılmaktadır.

Darbeye Teşebbüs Suçu ve Darbe Teşebbüsü

Darbeye teşebbüs suçu TCK içinde anayasal düzene karşı işlenen suçlar kapsamında 3 temel konu başlığı altında derlenmiştir. Söz konusu kanuna göre bireysel anayasayı ihlal suçu, yasama organına karşı işlenen suçlar ve hükümete karşı işlenen suçlar şeklinde suç işlenmiş olabilmektedir.

Şimdi bunları sırasıyla neler olduklarına detayları bakalım.

Anayasayı İhlal Suçu TCK 309. Madde

Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddesine göre;

Madde 309- (1) Cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs edenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Yasa gerekçesinde, maddede tanımlanan suçun oluşabilmesi için, cebir veya tehdit kullanarak Anayasal düzenin değiştirilmesine teşebbüs edilmesi gerektiği açıklanmaktadır.

Yasama Organına Karşı İşlenen Suçlar TCK 311. Madde (TBMM’ye Karşı işlenen Suç)

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin yasama organı faaliyetini yürütmektedir. Kanun yapmak, kanun değişikli yapmak yürürlükteki kanunu kaldırmak gibi temel yasama görevlerini yerine getirmekle görevli kurum Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.

Yine Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükmüne göre;

(1) Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya veya Türkiye Büyük Millet Meclisinin görevlerini kısmen veya tamamen yapmasını engellemeye teşebbüs edenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla cezalandırılırlar.

(2) Bu suçun işlenmesi sırasında başka suçların işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ilgili hükümlere göre cezaya hükmolunur.

Hükümete Karşı Suç TCK 312. Madde

TCK 312. maddesinde ise cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs eden kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verileceği açıklanmıştır.

Düzenleme ile, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik unsurunun oluştuğu üç güçten yönetim gücünü temsil eden Hükümetin ortadan kaldırılmasına veya böyle olmamakla birlikte görevini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs edilmesinin ayrı bir suç olarak tanımlanmış olduğu ifade edilmiştir.

Darbeye Teşebbüs Suçunda Etkin Pişmanlık

Darbe suçu kapsamında suçlanmayan sadece örgüt üyeliği çerçevesinde yargılanan kişiler için etkin pişmanlıktan yararlanma durumu vardır. Etkin pişmanlıktan yararlanmanın şartları Türk Ceza Kanunu 221. Maddesinde açıkça düzenlenmiştir.

Burada şu detayı atlamadan vermek gerekirse; örgüt üyeliği suçlamasıyla karşılaşan kişiler, etkin pişmanlıktan yararlanması için darbe girişimi ya da darbeye teşebbüs suçuna iştirak etmemiş, sadece örgüt üyeliği kapsamında yargılanan kişiler olabilir.

Darbeye Teşebbüs Suçu ve Cezası

Darbeye teşebbüs veya darbe girişimi suçu işleyen kişilerin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası olmaktadır. Darbe girişiminde bulunan kişilerin işledikleri suç sebebiyle yukarıda zikrettiğimiz üç maddeyi ihlal etmeleri durumunda Türk Ceza Kanunu 309. Maddesi uyarınca Anayasayı İhlal Suçu nedeniyle cezalandırılırlar.